October 6th, 2010 
سائين جي ايم سيد پنهنجي هڪ ڪتاب ۾ ڀٽو جي عروج واري دور ۾ لکيو هو ته جستائين ڀٽو صاحب بيغرت ٿي، اقتداري حوس خاطر سنڌي مفادن کي نقصان پهچائي سندن حڪم قبول ڪندو ايندو، ان وقت تائين هو کيس ڪرسيءَ تي سلامت رکندا ايندا. پر جهڙيءَ طرح هنن کهڙي صاحب کان ون يونٽ ڪرائي ٻن مهينن کان پوءِ هن کي وزارت اعليٰ تان هٽائي ڇڏيو، اهڙي طرح ساڳي حالت ڀٽي سان به ڪندا. ان حالت ۾ هو نه پاڻ بچائي سگهندو ۽ نه پاڪستان کي.ان ساڳي شخص پاڪستان (پنجاب) جي ڀلائي لاءِ ڇا ڇا نه ڪيو پر ڪم لهڻ کان پوءِ رات جي اونداهيءَ ۾ سندس لاش سنڌ جي حوالي ڪيو ويو. تاريخ جي بدقسمتي بس اتي ختم ڪانه ٿي ٿئي. ان جي وارثن وري هن جي قاتلن کي ظاهر ڪرڻ بجاءِ انهن جي ئي ڳٺ جوڙ سان حڪومت هٿ ڪئي. تڏهن ياد اچن ٿا مغل حڪمران جن جي اقتدار جي حوس به بي حساب هئي. هر حڪمران جي تخت تي ويهڻ جي شروعات سڀ کان اڳ پنهنجي پيءُ، ڀاءَ يا ڪنهن مائٽ جي قتل يا قيد سان ٿيندي هئي. نهرو هڪ هنڌ لکيو آهي ته اقتدار جي حد کان وڌيڪ حوس ڪنهن انسان کي ايترو نيچو نوائي ٿي جو ان جي اڳيان سڀ آدرش ادنيٰ ۽ اقتدار اعليٰ بنجي وڃن ٿا.
هن ملڪ ۾ اسان سنڌين جي بدقسمتي ڏسو، اسان کي تاريخ اجهو هيئن ٿي پڙهائي وڃي، ”باھ جي ڀڙڪڻ تي هاٿي ٽهي ڪافرن جي لشڪرن جون صفون هيٺ مٿي ڪري ڇڏيون. جنهن تي انهن ذليلن پاڻ کي پاڻيءَ ۾ اڇلايو.“ هن جملي ۾ ذليل سنڌين کي چيو ويو آهي. يعني اهي سنڌي ذليل هئا جن پنهنجي وطن جي دفاع لاءِ مزاحمت ٿي ڪئي ۽ اهي وري اسلامي سورما هئا جيڪي هزارين ميلن کان گگ ڳاڙيندا اچي سنڌ جي دولت لٽڻ لاءِ پهتا هئا. اهڙي تاريخ پڙهي ۽ سنڌ جي روڊن رستن جي نالن کي انهن وحشي حمله آورن جي نالن سان منسوب ڏسي اسان جو نوجوان جيڪو پرائيندو تنهن جو اندازو آساني سان ڪري سگهجي ٿو. اها تاريخ سنڌ جي سورمن لاءِ انتهائي گندا لفظ استعمال ڪري ٿي. جڏهن راجه ڏاهر کي شهيد ڪيو وڃي ٿو ته تاريخ جا جملا اجهو هيئن لکيل آهن، ”ڪافر جهنم رسيد ٿيو.“
ماضيءَ جي سنڌ مذهبي متڀيد کان پاڪ ۽ سيڪيولر صوفي رهي آهي، پر سنڌ جي اها سڃاڻپ پاڪستان ۾ شموليت کان پوءِ ڳولي نٿي لڀي. دنيا جي سمورن خطن ۾ سنڌ جي سڃاڻپ هاڻ پاڪستان جي حوالي کان جدا نه آهي. ان ڪري سنڌ جي سڃاڻپ مذهبي انتهاپسندي، مذهبي فرقيواريت، پاڙيسري ملڪن سان دشمني، طالبان نواز بنياد پرستن جي حامي ۽ سموري دنيا جي مذهبي انتهاپسندن جي پناه گاھ واري آهي. دنيا جي ڪنهن به ملڪ وڃي ڏسو يا انٽرنيٽ تي ڪنهن به ملڪ جي ماڻهوءَ سان گفتگو ڪري ڏسو. اوهان کي چڱيءَ ريت اندازو ٿي ويندو ته سنڌين جو پنهنجو تاريخي تشخص ڪيئن ميسارجي رهيو آهي!
سائين جي ايم سيد پنهنجي هڪ ڪتاب ۾ ڀٽو جي عروج واري دور ۾ لکيو هو ته جستائين ڀٽو صاحب بيغرت ٿي، اقتداري حوس خاطر سنڌي مفادن کي نقصان پهچائي سندن حڪم قبول ڪندو ايندو، ان وقت تائين هو کيس ڪرسيءَ تي سلامت رکندا ايندا. پر جهڙيءَ طرح هنن کهڙي صاحب کان ون يونٽ ڪرائي ٻن مهينن کان پوءِ هن کي وزارت اعليٰ تان هٽائي ڇڏيو، اهڙي طرح ساڳي حالت ڀٽي سان به ڪندا. ان حالت ۾ هو نه پاڻ بچائي سگهندو ۽ نه پاڪستان کي.ان ساڳي شخص پاڪستان (پنجاب) جي ڀلائي لاءِ ڇا ڇا نه ڪيو پر ڪم لهڻ کان پوءِ رات جي اونداهيءَ ۾ سندس لاش سنڌ جي حوالي ڪيو ويو. تاريخ جي بدقسمتي بس اتي ختم ڪانه ٿي ٿئي. ان جي وارثن وري هن جي قاتلن کي ظاهر ڪرڻ بجاءِ انهن جي ئي ڳٺ جوڙ سان حڪومت هٿ ڪئي. تڏهن ياد اچن ٿا مغل حڪمران جن جي اقتدار جي حوس به بي حساب هئي. هر حڪمران جي تخت تي ويهڻ جي شروعات سڀ کان اڳ پنهنجي پيءُ، ڀاءَ يا ڪنهن مائٽ جي قتل يا قيد سان ٿيندي هئي. نهرو هڪ هنڌ لکيو آهي ته اقتدار جي حد کان وڌيڪ حوس ڪنهن انسان کي ايترو نيچو نوائي ٿي جو ان جي اڳيان سڀ آدرش ادنيٰ ۽ اقتدار اعليٰ بنجي وڃن ٿا.هن ملڪ ۾ اسان سنڌين جي بدقسمتي ڏسو، اسان کي تاريخ اجهو هيئن ٿي پڙهائي وڃي، ”باھ جي ڀڙڪڻ تي هاٿي ٽهي ڪافرن جي لشڪرن جون صفون هيٺ مٿي ڪري ڇڏيون. جنهن تي انهن ذليلن پاڻ کي پاڻيءَ ۾ اڇلايو.“ هن جملي ۾ ذليل سنڌين کي چيو ويو آهي. يعني اهي سنڌي ذليل هئا جن پنهنجي وطن جي دفاع لاءِ مزاحمت ٿي ڪئي ۽ اهي وري اسلامي سورما هئا جيڪي هزارين ميلن کان گگ ڳاڙيندا اچي سنڌ جي دولت لٽڻ لاءِ پهتا هئا. اهڙي تاريخ پڙهي ۽ سنڌ جي روڊن رستن جي نالن کي انهن وحشي حمله آورن جي نالن سان منسوب ڏسي اسان جو نوجوان جيڪو پرائيندو تنهن جو اندازو آساني سان ڪري سگهجي ٿو. اها تاريخ سنڌ جي سورمن لاءِ انتهائي گندا لفظ استعمال ڪري ٿي. جڏهن راجه ڏاهر کي شهيد ڪيو وڃي ٿو ته تاريخ جا جملا اجهو هيئن لکيل آهن، ”ڪافر جهنم رسيد ٿيو.“
No comments:
Post a Comment